EURO ZANIMLJIVOSTI

Do sada je održano 16 Evropskih prvenstava, a svako od njih nosilo je posebne trenutke. Reprezentacije poput Čehoslovačke, Danske i Grčke zauzele su tron Evrope i šokirale cijeli svijet, brojni fudbaleri obarali su rekorde, menadžeri ispisivali istoriju, a neke selekcije završavale neslavno.

U nastavku slijede EURO zanimljivosti koje možda niste znali.

Schön je svoju menadžersku karijeru započeo u Saarland, da bi nakon 3 godine preuzeo FC Saarbrücken. Iako nije imao većeg uspjeha sa njemačkim klubovima, na poziciji pomoćnog trenera Zapadne Njemačke dolazi 1956. godine i tu ostaje sve do 1964. Nakon što Karoly Sos nije uspio da izbori plasman sa Z. Njemačkom na EURO 1964, Helmut Schön imenovan je za novog selektora. Nakon tri Evropska prvenstva, Zapadna Njemačka je čekala svoju šansu. Sa zvijezdama poput Gerd Müllera, Franza Beckenbauera, Paul Breitnera i Herbert Wimmera Zpadna Njemačka otišla je sa ozbiljnim namjerama na EURO 1972. Upravo na tom 4. šampionatu, tron je zauzela selekcija koja će svoju dominaciju tek pokazati. Samo dvije godine kasnije (1974) Zapadna Njemačka osvaja titulu svjetskog šampiona, a Helmut Schön postaje prvi selektor u istoriji koji je osvojio titulu Evropskog i Svjetskog prvaka. Schön drži rekord Svjetskog prvenstva kao trener sa najviše mečeva na Mundijalu (25) i najviše pobjeda (16). Zbog svog doprinosa, postao je jedan od inauguracionih dobitnika FIFA Ordena zasluge 1984. godine, a 2013. našao se na listi najboljih menadžera svih vremena.

Nakon Helmuta Schöna i više od 3 decenije kasnije, španski stručnjak Vicente del Bosque postaje drugi selektor u istoriji koji je osvojio titulu Evropskog i Svjetskog prvaka. Trenersko umijeće Bosquea došlo do izražaja prvenstveno u Real Madridu koji je preuzeo 1999. godine i vodio do 2003. U ,,Kraljevskom klubu” osvojio je sve: La Ligu 2 puta (2000/01 i 2002/03), Ligu šampiona 2 puta (1999/2000 i 2001/02), Superkup Španije 2001. godine, kao i UEFA Superkup i Interkontinentalni kup 2002. Na mjesto selektora Španije dolazi 15. jula 2008. godine i zamjenjuje Luisa Aragonésa. Nakon šampionske titule ’64 i srebra na EURO 1984 Španija nije imala većeg uspjeha. Međutim, stvari se mijenjaju već na Mundijalu 2010. godine kada ,,Crvena Furija” osvaja titulu Svjetskog šampiona prvi, i za sada jedini put, u istoriji. EURO 2012 donio je Španiji drugu titulu šampiona Evrope, a Vicente del Bosque postaje tek drugi trener u istoriji kome je pošlo za rukom da osvoji dva najveća takmičenja. Iste godine, FIFA ga je proglasila za menadžera godine, a veliki spisak individualnih priznanja dokaz je da del Bosque zasluženo ostaje u vrhu najboljih trenera planete svih vremena.

Fernando Torres je svojim stilom igre, uspjesima i talentom zauvijek promijenio španski, ali i evropski fudbal. Popularni ,,El Niño” slavu je stekao u Atlético Madridu, a nastupao je i za engleske velikane – Liverpool i Chelsea. Torres je dres nacionalnog tima obukao vrlo mlad i već sa nepunih 16 godina upisao svoj prvi nastup. Sa slekcijom U16 i U19 pokorio Evropu i popeo se na šampionsko postolje. Njegov talenat godinama se razvijao i unapređivao, pa je za seniorski tim Španije počeo da nastupa 2003. godine. Obije evropske titule u ovom milenijumu, u velikoj mjeri, osvojene su i zbog Torresovog učinka na terenu. Na EURO 2008 u finalu protiv Njemačke postigao je pobjednički gol u 33. minutu i donio ,,Furiji” dugo čekano zlato. Na sljedećem EP, Španija je nastavila dominaciju i ,,dream-team” se drugi put uzastupno popeo na evropski tron. ,,El Niño” je u 84. minutu u finalu protiv Italije postigao pogodak i tako postao prvi, i za sada jedini, igrač u istoriji Evropskog prvenstva koji je upisao 2 gola u evropskim finalima.

Jugoslavija je imala brilijantne trenutke na Evropskim prvenstvima. ,,Plavi’’ su na velikim takmičenjima često bili u samom vrhu, a fudbaleri poput Dragana Džajića, Stjepana Bobeka, Milutina Šoškića, Zlatka Vujovića, Rajka Mitića, kasnije i Miloševića, Mijatovića i Stojkovića ulivali su strah protivnicima. Jugoslavija se pamti po mnogo čemu: navijačima, žaru i borbenosti, nepokolebljivom duhu koji teži za pobjedom. Ipak, jedno prvenstvo ostaće zapisano u istoriji evropskog fudbala kao najveće i najbrže izjednačenje.

Naime, na stadionu ,,Stade du Pays de Charleroi’’ na EURO 2000. u Belgiji popularni ,,Plavi’’ napravili su nešto što niko nikada nije. Protivnik u grupi C tog 13. juna bila je selekcija Slovenije, a već na poluvremenu izabranici Srečka Kataneca imali su vođstvo od 0:1. Poslije pauze, Slovenci su nastavili u dobrom ritmu i već u 57. minutu vodili 0:3. A onda… Majstorija Sava Miloševića koji je, na asistenciju Predraga Mijatovića smanjio na 1:3 u 67. minutu. Samo tri minuta kasnije, ponovo je legendarni Mijatović asistirao, ovog puta za Ljubinka Drulovića. Vođstvo je smanjeno na 2:3, a onda je stirjelac prethodnog gola u 73. minutu asistirao za još jedan gol Sava Miloševića. Jugoslavija je za 6 minuta izjednačila i napravila najveći povratak u istoriji EP.

Koliko klase je posjedovala tadašnja selekcija govori i činjenica da je Savo Milošević bio najbolji strijelac prvenstva sa 5 golova, uz Patricka Kluiverta. I to u konkurenciji asova poput Zidana, Tottija, Maldinija, Stama, Trezegueta! A šta bi tek bilo da ,,Plavi’’ nisu zaustavljeni u četvrtfinalu od Holandije…

Na 7 od 16 finala igrali su se produžeci. Jedanaesteraci su odlučili pobjednika na dva finala (1976. i 2020. godine), dok je pravilo ,,zlatnog gola’’ odlučilo šampiona 1996. i 2000.

Gianluigi Donnarumma je prvi golman u istoriji Evropskog prvenstva koji je osvojio nagradu za najboljeg igrača na šampionatu.

Zvanična lopta za EURO 2024 nosi naziv Fussballliebe – ,,Ljubav prema fudbalu,’’ ali ova lopta unijeće jednu novinu na EP. Naime, po prvi put na Evropskom prvenstvu u fudbalu zvanična lopta za meč će imati adidas Connected Ball tehnologiju koja šalje precizne podatke zvaničnicima utakmice u realnom vremenu. Tehnologija može pomoći službenicima VAR-a da identifikuju svaki pojedinačni dodir lopte, smanjujući vrijeme utrošeno na rješavanje incidenata sa igranjem rukom i penalima.

Holandija je selekcija sa najboljim procentom pobjeda – 51.3%! Na 39 mečeva ,,Narandžasti’’ su upisali 20 pobjeda. Sjeverna Makedonija je jedini reprezentacija u istoriji Evropskog prvenstva koja nije osvojila ni bod tokom takmičenja.